De sciencefictionserie “Foundation” maakt al haar beloften waar

"De wereld verandert", zo begon elfenprinses Galadriel haar toespraak over de bedreigde vrede in Midden-aarde in de eerste "Lord of the Rings"-film in december 2001. Dat was twee maanden nadat de zogenaamde westerse wereld door de aanslagen van 9-11 had geleerd dat (vreedzame) stagnatie geen permanente staat is. Vierentwintig jaar later ondergaat de echte wereld snelle veranderingen, staat ze op de rand van verschillende afgronden, en dragen onverstandige narcistische leiders op tragische wijze bij aan het collectieve gevoel van depressie dat ze in een van die afgronden zou kunnen belanden.

Zouden we een psychohistoricus zoals Hari Seldon willen hebben, die de geschiedenis kan berekenen in de sciencefictionserie "Foundation"? Wie weet of en wanneer zo'n val zich zal voordoen en wat we in zo'n geval moeten doen om de eeuwenlange beschavingsduisternis die daarop volgt, te beteugelen?

"Foundation" is terug, het derde seizoen van David S. Goyer's serie gebaseerd op de romans van sciencefictiongenie Isaac Asimov (1920-1992). In deze serie werd de ijdele wiskundige Seldon (Jared Harris) niet geëxecuteerd, maar slechts verbannen, toen hij het rijk van de drie-klonen-keizersdynastie van de Cleons – de jonge Broeder Dawn (Cassian Bilton), Opperkeizer Broeder Day (Lee Pace) en de oude Broeder Dusk (Terrence Mann) – bedreigde met de onvermijdelijke ondergang van hun heerschappij en hun sterrenstelsel.

De ‘Foundation’ die hij en zijn helpers aan de rand van het sterrenrijk bouwden, was geenszins de geproclameerde encyclopedie van alle kennis, maar eerder het begin van een minutieus uitgewerkt plan voor een nieuw begin van de beschaving na het einde van de wereld.

Het publiek volgde en blijft het epische verhaal gefascineerd volgen. Het feit dat de "helden" van de serie – Hari Seldon, zijn student Gaal Dormick, de drie Cleons en hun robotadviseur Demerzel – millennia lang hetzelfde kunnen blijven dankzij holografische bestaansmogelijkheden, cryogene slaap, kloontechnologie en het in wezen eeuwige bestaan ​​van een robot, zorgt ook voor een nauwe band tussen het publiek en de personages. Geen formulematige formules, geen komische noot – dit is diep doordachte, bittere ernst.

In het derde seizoen, briljant vormgegeven door Goyer, zijn schrijversteam en zijn ensemble, brokkelt het Keizerrijk 152 jaar na de gebeurtenissen van het tweede af. Dawn probeert de ondergang af te wenden, Dusk wordt kort voor zijn (geplande) einde verliefd, en de "Middle Throne" wordt bezet door een hippieachtige Day, die drugs en luiheid verkiest boven heersen.

Seldon en Gaal (Lou Llobell) moeten aanpassingen doen: "Het plan is compleet ontspoord. We moeten het weer op de rails krijgen," zegt Gaal, ontwaakt uit haar slaap, die het publiek eerst een uitgebreide introductie geeft van de huidige situatie, van buitenaf. De "Second Foundation", Seldons geheime organisatie van tijdwiskundigen, zijn bewakers van het plan, zou haar moeten helpen. Maar Gaal maakt zich maar één ding zorgen: haar dromen uit het tweede seizoen over een vreemdeling die zichzelf De Muilezel noemt.

Dit is het kleine, onvoorziene toeval dat Seldons plan in gevaar zou kunnen brengen. De Deense acteur Pilou Asbæk speelt de brute piraat met immense psychokinetische vermogens, die zowel de Foundation als het Empire wil overnemen ("Ik heb een enorme honger die alleen een heel sterrenstelsel kan stillen"), als een charismatische, krankzinnige Joker die van ondeugendheid houdt. De Muilezel is een van de sterrenkrachten van het nieuwe seizoen, de onoverwinnelijke die uiteindelijk verlamd moet worden door een plotselinge uitbarsting van wreedheid die de zijne ver overtreft.

De geheime laatste robot van het sterrenstelsel, Keizerlijk Adviseur Demerzel, vecht dit keer tegen haar programmering – voor haar ware doel. Van het meest fascinerende bijpersonage in het eerste seizoen is Demerzel, een mannelijke kunstmatige mens in de boeken, in het tweede seizoen het middelpunt van de saga geworden. Laura Birn wekt angst en empathie op bij de kijker, een perfecte AI voor wie een goed doel vele dingen heiligt, en wiens terugkeer een sekte wacht om haar te heiligen.

Apple TV+ maakt zijn belofte van kwaliteit maand na maand waar, iets wat HBO helaas niet meer waarmaakt. En "Foundation" is de grootste parel in de schatkamer van deze streamingdienst, die velen nog steeds mijden vanwege de matige maandelijkse output.

En zovelen missen dit meesterwerk. De makers geven Asimovs nogal koude, droge boeken warmte. Ze veranderen en voegen toe waar nodig, transformeren de stereotiepe personages van de auteur tot levende wezens en bedenken magnifieke plotwendingen. Als het team van Apple en Goyer – in tegenstelling tot de makers van "Game of Thrones" – tot het einde trouw blijft aan hun doel, zal "Foundation" – hoe onzinnig dergelijke titels eigenlijk ook zijn – waarschijnlijk ooit door superlatieven worden uitgeroepen tot "de beste serie aller tijden". Dit zou natuurlijk geen psychohistorisch verantwoorde uitspraak zijn.

“Foundation”, derde seizoen, tien afleveringen, met Lou Llobell, Laura Birn, Pilou Asbæk, Lee Pace, Jared Harris, Terrence Mann, Synnøve Karlsen, Cassian Bilton, Cody Fern, Leah Harvey, Ralph Ineson, Cherry Jones (vanaf 11 juli op Apple TV+)